Türkiye’de vergi politikalarında 2025 yılı itibariyle kapsamlı değişiklikler yaşanıyor. Hükûmetin mali disiplini sağlamak ve bütçe açığını azaltmak amacıyla attığı adımlar, hem bireysel hem de kurumsal mükellefleri doğrudan etkiliyor. Vergi oranlarında artışlar, izah süreçlerinin sıkılaşması ve dijital denetim mekanizmalarının yaygınlaştırılması, yeni dönemin başlıca başlıklarını oluşturuyor.
Oranlar Yükseliyor: KDV ve Gelir Vergisi Etkisi
Son aylarda yapılan düzenlemelerle birlikte Katma Değer Vergisi (KDV) oranlarında artış gündeme geldi. Temel ihtiyaç ürünleri hariç birçok mal ve hizmet grubunda KDV oranı yüzde 18’den yüzde 20’ye çıkarıldı. Ayrıca bazı kalemlerde yüzde 8’lik ara oran da yüzde 10’a yükseltildi.
Benzer şekilde gelir vergisi dilimlerinde de güncellemeye gidildi. Özellikle yüksek gelir grubunda yer alan mükellefler için uygulanan üst dilim oranı yüzde 40’tan yüzde 45’e çıkarıldı. Bu artış, serbest meslek mensupları ve üst düzey yöneticiler gibi yüksek gelir elde edenleri yakından ilgilendiriyor.
Kurumlar Vergisi de Yükseltiliyor
Kurumlar vergisi oranı ise yüzde 20’den yüzde 25’e çıkarıldı. Finans sektörü için uygulanan özel oran ise yüzde 30’a yükseldi. Hükûmet, bu artışların geçici olduğunu, bütçe açığı kontrol altına alındığında oranların yeniden gözden geçirileceğini belirtiyor. Ancak özel sektör temsilcileri, bu artışların yatırımı ve istihdamı olumsuz etkileyeceğini düşünüyor.
“İzah Edebilecek misiniz?” Dönemi Başladı
Maliye Bakanlığı, son yıllarda vergiye gönüllü uyumu artırmak için “izaha davet” mekanizmasını daha aktif kullanmaya başladı. Yeni dönemde bu süreçler daha da sıkılaştırıldı. Özellikle banka hareketleri ile beyan edilen gelirler arasında uyumsuzluk varsa, sistem otomatik olarak mükellefi izaha davet ediyor.
Örneğin bir serbest meslek erbabının hesabına aylık 300 bin TL yatıyor ancak beyan ettiği gelir 100 bin TL düzeyindeyse, bu durum artık otomatik riskli işlem olarak sınıflandırılıyor. Vergi dairesi, bu gibi durumlarda mükellefe elektronik posta veya e-tebligat üzerinden ulaşıyor ve 15 gün içinde açıklama talep ediyor.
İzah yapılamazsa, doğrudan inceleme süreci başlatılıyor. Bu yeni yaklaşım, “Beyan ettiğinizden fazlasını harcıyorsanız, kaynağını anlatmak zorundasınız” anlayışıyla çalışıyor.
E-Dijital Vergilendirme Artık Hayatın Her Alanında
Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), son 3 yıldır dijitalleşmeye büyük yatırım yapıyor. E-fatura, e-arşiv, e-irsaliye ve e-defter gibi uygulamalar artık yalnızca büyük işletmeler için değil, küçük esnaf ve serbest çalışanlar için de zorunlu hale geliyor.
2025 itibariyle, yıllık cirosu 500 bin TL ve üzeri olan her işletme için e-fatura kullanımı zorunlu hale getirildi. Ayrıca mobil uygulama üzerinden anlık fatura kesme ve müşteri takibi imkânı sunuluyor.
Vergi müfettişleri de artık sahaya çıkmadan denetim yapabiliyor. Dijital ortamda yapılan harcama analizleri, banka verileri, POS cihazı kayıtları ve e-ticaret platformlarından alınan bilgiler birleştiriliyor. Bu sayede potansiyel vergi kaçağı tespit ediliyor ve anında işlem başlatılıyor.
Kripto Para İşlemleri de Radar Altında
Yeni düzenlemelerle birlikte kripto para işlemleri de vergi radarına alındı. Borsalardan elde edilen işlem verileri Gelir İdaresi ile entegre ediliyor. Kullanıcıların alım-satım kazançları, artık beyan dışı bırakılamayacak. Kripto kazancını gizleyenler, yüksek ceza riskleriyle karşı karşıya kalacak.
Nakit Ekonomiye Darbe: POS ve IBAN Takibi Genişliyor
Kayıt dışı ekonomiyle mücadele kapsamında IBAN üzerinden yapılan ödemeler de mercek altına alındı. Özellikle sosyal medyada “kendi IBAN’ımla ödeme alınır” ilanları veren kişiler, büyük risk altında. Hükûmet bu tür uygulamaların vergi kaçırmak amacıyla kullanıldığını tespit etti.
POS cihazları üzerinden alınan ödemelerde mükellef bilgileri ile cihaz sahibi bilgileri eşleşmiyorsa, sistem uyarı veriyor. Bu kapsamda, sahte POS kullanımı veya başkasının cihazını kullanarak fatura kesme gibi uygulamalar ciddi yaptırımlarla karşılaşıyor.
Serbest Çalışanlar ve Influencer’lara Yakın Takip
Sosyal medya fenomenleri, YouTuber’lar, Twitch yayıncıları ve içerik üreticiler için vergi denetimleri sıkılaştırılıyor. Reklam gelirleri, bağışlar, sponsorluklar ve diğer tüm kazançların artık beyan edilmesi gerekiyor. Dijital platformlardan elde edilen gelirlerin tamamı, GİB tarafından takip ediliyor.
Özellikle “vergi mükellefi olmadan gelir elde eden” kişiler için özel inceleme ekipleri kuruldu. Bu kişiler önce izaha davet ediliyor, sonra incelemeye alınıyor. Vergi kaybı tespit edilirse, hem vergi hem ceza hem de gecikme faizi talep ediliyor. İstanbul’da vergi davalarının sayısında da ciddi artış yaşanıyor. İstanbul vergi avukatı arayan kişi sayısı da her geçen gün artıyor.
Uzlaşma ve Ceza İndirimlerinde Yeni Yaklaşım
Vergi denetimi sonrası ortaya çıkan farklar için mükellefe uzlaşma hakkı tanınıyor. Ancak yeni dönemde uzlaşma süreci daha sınırlı hale getirildi. Özellikle bilinçli şekilde yapılan vergi kaçırma vakalarında ceza indirimi daha az uygulanıyor.
Hükûmetin yaklaşımı net: “Hata yapanla kasıtlı vergi kaçıranı ayırıyoruz. Kasten kayıt dışı kalanı affetmiyoruz.”
Sonuç: Yeni Dönemde Her Gelirin Bir Kaydı Olacak
Vergide dijitalleşme, izaha davet ve sıkılaştırılmış denetim süreçleri, Türkiye’de ekonomik görünüm kadar vergi bilincini de değiştirmeye aday. Artık her işlem kayıt altında. Nakit yerine kartlı ödemelerin artması, e-faturanın yaygınlaşması, IBAN takip sistemlerinin geliştirilmesi ve sosyal medya gelirlerinin izlenmesi, yepyeni bir vergi düzenini işaret ediyor.
